Ẩm thực
Nguồn lương thực của các tộc người nhóm Môn – Khmèr chủ yếu là lúa. Trước
đây, để có gạo dùng trong bữa ăn hàng ngày nhiều tộc người nhóm Môn – Khmer ở
Tây Nguyễn thường giã gạo bằng chày tay. Vào những dịp trỉa lửa hay thu hoạch,
các buổi tối phụ nữ tập trung giã gạo đủ ăn vài ngày liền. Ngày nay, đồng bào
chủ yếu xát gạo bằng máy, cối gỗ chì để giã bánh hay giã thức ăn cho gia súc.
Đồng bào ăn cơm tẻ là chính, ngoài ra còn cổ cơm nếp và các loại củ như:
ngô (bắp), khoai, sắn… Cơm nếp được nấu trong ống lồ ô hay chõ đồ xôi.
Hầu hết các tộc người nhóm Môn Ị Khmer ăn hai bữa chính là sáng và tối,
bữa trưa được coi là bữa phụ. Thức ăn hàng ngày co rau, cá cùng các thứ do hái
lượm và săn bắn được. Các món ăn được chế biến theo cách thức ăn tái, nướng hay
luộc.
Món ăn đặc biệt của nhiều tộc người Môn – Khmer Tây Bắc là phèo của trâu,
bò, dê: người ta để nguyên phần dịch trắng trong ruột non, cột hai đầu lại luộc
chín rồi thái từng miếng ăn. Phần phèo gần ruột già đem trộn lẫn cổ hũ, ướp sả,
muối hành. Đây là món ăn đặc biệt dùng khi có khách đến choi và dùng trong lễ
hội-
Ngoài ra, mỗi tộc người có những món ăn đặc trung riêng.
Ví dụ, người Xinh Mun có món rêu đá rất độc đảo. Để có món rêu đá ngon,
phụ nữ thường ra sông lẩy rêu, nhặt bỏ lá cây, rác bẩn, dùng chày gỗ vừa đập,
vừa tẻ nước để loại hết sỏi cát còn dính trong rêu. Sau khi rửa sạch, vắt khô,
rồi được trộn với các loại gia vị: sả, gừng, bột ớt, muối, sau đó gói vào lá
dong, vui trong than lửa. cho chín. Món rêu nóng ăn với xôi là đặc sản của
người Xinh Mun, vừa thơm ngọt lại bùi. Người Giẻ-Triêng có món thịt chuột nấu
trong ống tre là món ăn đặc trưng không thể thiếu trong ngày tết của đồng bào….
